Nos i zatoki, w przeciwieństwie do tchawicy i oskrzeli, tworzą skomplikowaną strukturę, której liczne elementy są trudne do uwidocznienia. Jedną z technik obrazowania nosa i zatok jest tomografia komputerowa wykonywana w płaszczyźnie zbliżonej do płaszczyzny czołowej, jak na rycinie poniżej.
Dzięki niej można nie tylko prześledzić konfigurację jam nosa lecz również dokonywać ich pomiarów. Dysponując serią skanów nie ma przeszkód, by odtworzyć uproszczony trójwymiarowy obraz przestrzeni istotnych w terapii inhalacyjnej.
Na kolejnych rycinach schematyczny model po stronie lewej ma na celu ułatwienie orientacji w stosunkach przestrzennych, na środku ryciny prezentowany jest badany skan, natomiast po stronie prawej ryciny miejsce rzutowania płaszczyzny.
Dwa pierwsze skany nie zawierają elementów istotnych dla terapii nosa i zatok.
Na kolejnych przekrojach dostrzegamy przestrzeń zatok czołowych oraz struktury przegrody nosa.
Przekroje 5-7 pozwalają na prześledzenie układu komórek sitowych zlokalizowanych po wewnętrznej stronie oczodołów. Skan 7 przebiega w okolicy siekaczy stycznie do przedniej ściany zatok szczękowych. Na tej głębokości dostrzec można elementy przednich końców małżowin nosowych.
Skany 8 i 9 uwidaczniają przednią część zatok szczękowych zlokalizowaną przed tzw. kompleksem ujściowo – przewodowym, lub prościej – przed wejściem do zatok. Można zauważyć, że przyśrodkowa ściana zatoki szczękowej tworzy rusztowanie kostne dla małżowin nosowych dolnej i środkowej.
Powyższe skany pozwalają prześledzić lokalizację wejścia do zatok szczękowych. Jak widać leży ono mniej więcej w połowie drogi między nozdrzami przednimi a tylnymi. Struktura małżowin nosowych dolnych jest nadal silnie rozwinięta.
Skan 12 i 13 obrazuje stosunki przestrzenne w okolicy zatoki klinowej. Na przekrojach można zaobserwować zagęszczenie struktur z jednoczesnym zmniejszeniem przestrzeni, w jakiej się one znajdują. Zwraca uwagę fakt, że od skanu 7 do skanu 11 wymiar jam nosa liczony od podniebienia do stropu jest największy. Linia skanu 12 przebiega na krawędzi załamania geometrii jamy nosa, za nią wymiary ulegają zmniejszeniu aż do nozdrzy tylnych.
Na przekroju 14 widać, że okolica nozdrzy tylnych z jednej strony nie zawiera dodatkowych struktur takich jak małżowiny nosowe, z drugiej jednak stanowi punkt istotnego przewężenia dróg oddechowych. Nie ma przeszkód, by podobnie przeanalizować geometrię nosa w płaszczyźnie poziomej. Na rycinie poniżej zaznaczono przebieg płaszczyzn skanowania.
Pierwszy skan ukazuje konfigurację przewodów nosowych nieco poniżej wejścia do zatok.
Kolorem niebieskim zaznaczono chrząstkę przegrody nosa natomiast kolorem żółtym struktury kostne. Tkanki miękkie, w tym błonę śluzową nosa zaznaczono kolorem różowym. Kolorem pistacjowym wypełniono obszar nieistotny dla analizy przestrzeni jam nosa a kolor biały odpowiada przestrzeni wypełnionej powietrzem.
Drugi skan uwidacznia stosunki przestrzenne powyżej zatok szczękowych w okolicy komórek sitowych. Kolory ryciny opisano wyżej. Dysponując zebranym materiałem można podjąć dyskusję na temat roli, jaką pełni geometria nosa w odniesieniu do terapii inhalacyjnej. Zagadnieniu temu poświęcono kolejną sekcję tego działu.
Wszystkie ryciny na tej stronie zostały wykonane przez autora metodą ręcznego wektorowego odwzorowania rzeczywistej serii zdjęć tomografii komputerowej 24 letniej pacjentki. Wykorzystywanie grafiki możliwe wyłącznie w celach niekomercyjnych za pisemną zgodą autora.
